مفهوم العصمه؛ دراسه مقارنه بین ما کتبه السید المرتضی و العلامه الحلی

این پایان نامه به مقایسه دیدگاه ها و روش های کلامی علاّمه حلّی و سیدمرتضی(علم الهدی) در باره ماهیت عصمت و عصمت پیامبران الهی و ائمه معصوم? با یکدیگر می پردازد و نحوه استدلال آن ها با رویکردی تطبیقی بررسی می کند. نگارنده تفسیر خاصّ هر یک از این دو عالم بزرگ شیعی را از آیات و روایات در باره مفهوم و ابعاد عصمت و تنزیه انبیای الهی و ائمّه هُدی از هرگونه اشتباه، خطا و گناه را با هم تطبیق کرده و روش شناسی آن ها در این مبحث و مشترکات و ممیزات دیدگاه هاشان را ذکر می کند. نوشتار حاضردر سه فصل و یک مدخل ارائه شده است. نگارنده درمقدمه کلیاتی از جایگاه کلامی سیدمرتضی (علم الهدی) و علاّمه حلّی، دیدگاه کلّی قرآن، تورات و اِنجیل را در مقوله پیامبران الهی و معصوم بودن آنان و مفهوم عصمت در کتاب و سنّت را بررسی می کند. در فصل اوّل آرای کلامی سیدمرتضی در باره مفهوم عصمت، استدلال عقلی و نقلی مبنی بر ضرورت عصمت برای انبیای الهی، دور بودن پیامبران از گناه و معصیت، بَری بودنِ آنان از گناهان بزرگ قبل از نبّوت و گناهان کوچک پس از نبّوت، اقسام و مراحل عصمت، معنای گناه بزرگ و کوچک و مفهوم ترک اولی برای پیامبران بیان گردیده است. نویسنده در همین زمینه به روش تفسیری سیدمرتضی و برداشت های وی از آیات قرآن کریم مبنی بر عصمت پیامبران و استخراج قواعد و برهان های مربوط به عصمت اشاره کرده و اطلاق معصیت بر انبیا را در آیات از دیدگاه وی صحیح نمی داند. در فصل دوم با اشاره به مباحث مطرح شده در زمینه عصمت توسّط علاّمه حلّی، تعریف عصمت، ادله عقلی و نقلی مبتنی بر عصمت، اقسام و مراتب عصمت، افعال انبیا و معصوم دانستن آن ها از گناه و سهو و توجیه گناهان نسبّت داده شده به پیامبران الهی در قرآن و احادیث را از منظر ایشان بیان می کند. نویسنده در فصل سوم به مقایسه دیدگاه های این دو متکلّم و فقیه بزرگ شیعه می پردازد و مشترکات و ممیزات مباحث آنان را در این زمینه شرح می دهد. وی تفسیر خاصّ هر یک از این دو اندیش مند مشهور در تنزیه انبیا و ادلّه اثبات عصمت برای آنان را بررسیده و قاعده لطف در مقوله لزوم عصمت انبیا که علاّمه حلّی آن را ارائه کرده است تبیین می سازد.